Tuinders hebben een schijnbaar oneindige keuze aan zaden, en velen van ons kijken ernaar uit dat die zaadcatalogi in onze brievenbus belanden tijdens die weken van sombere koude winter. Veel tuinders raken steeds meer geïnteresseerd in het kweken van groenten en bloemen uit erfgoedzaden en de redenen hiervoor zijn net zo gevarieerd als de vele zaden die beschikbaar zijn .
De meeste tuinzaden die we tegenwoordig planten zijn hybriden, wat betekent dat ze zijn gekweekt op specifieke kenmerken zoals kleur, grootte, ziekteresistentie of andere gewenste kwaliteiten. Er is een behoefte aan nieuwe hybride zaden en planten omdat sommige tuinders geloven dat ze beter zijn dan eerdere versies. Hybriden worden ook bestoven door menselijke tussenkomst, terwijl erfstukzaden worden geproduceerd via open bestuiving (die afhankelijk is van de natuur, d.w.z. insecten, vogels en wind). Om deze en andere redenen zijn veel tuinders tegenwoordig op zoek naar erfstukzaden en er zijn verkopers die gespecialiseerd zijn in de verkoop ervan, waaronder Seed Savers en Hudson Valley Seed Co.
Inhoudsopgave
Leuk weetje
De term “erfstuk” verwijst naar een zaadje met een lange geschiedenis, waarvan de herkomst is gedocumenteerd. Vaak zijn deze zaden doorgegeven door meerdere generaties binnen een familie of gemeenschap, en worden ze zorgvuldig bewaard om ze te bewaren voor het planten het volgende jaar.
Heb je ooit een erfstukappel gehad? Deze appelsoorten worden gekweekt door takken van oude erfstukbomen te enten, ontdekt in boomgaarden en vaak zorgvuldig onderzocht door enthousiaste boomgaardbeheerders uit oude documenten. Ze hebben intrigerende namen zoals “Westfield Seek No Further” en “Chenango Strawberry” en “White Pearmain”, meestal vernoemd naar de persoon die de boom ontdekte. Je kunt tegenwoordig meer erfstukappels vinden op boerenmarkten en zelfs bomen te koop, zodat je je eigen kunt kweken. Hetzelfde enthousiasme rondom erfstukappels zie je nu ook bij verzamelaars van erfstukzaden.
Kenmerken van erfgoedzaden
Erfgoedzaden zien er niet per se anders uit dan gewone zaden. Maar ze hebben wel wat verschillen. Ten eerste kunnen erfgoedzaden elk jaar worden bewaard en opnieuw worden geplant, en dat is niet het geval bij alle nieuwere hybriden. Hierdoor hebben erfgoedzaden de tand des tijds doorstaan en zijn ze extreem betrouwbaar.
Sommige experts beweren dat een zaadvariëteit minstens vijftig jaar moet bestaan om als erfstuk te worden beschouwd; anderen zeggen zelfs ouder en gebruiken de Tweede Wereldoorlog (die bijna tachtig jaar geleden eindigde) als markering. Door deze regel te volgen, wordt ervoor gezorgd dat er daadwerkelijke erfstukzaden worden verkregen, geen nieuwere hybriden.
Erfgoedzaden hebben vaak ook interessante verhalen. Deze geschiedenis is het waard om te bewaren en te delen, omdat het ons helpt onze band met het land waarop we leven en de veranderingen die het heeft ondergaan, te begrijpen en waarderen. Er zijn bijvoorbeeld erfgoedzaden van bloemen die groeiden in beroemde tuinen zoals Monticello, of van nieuwe of ongewone planten die door individuen zijn ontdekt, zoals de zwarte stokroosbloemen die in 1629 werden ontdekt en die eeuwenlang in Vermont bleven groeien.
Heirloom tomaten zijn tegenwoordig bijzonder populair en boerenmarktkwekers kunnen een goede winst maken door deze zeer gewilde en heerlijke tomaten en zaailingen voor andere tuinders te verkopen. Andere heirloom groentezaadvariëteiten die steeds populairder worden, zijn bieten, meloenen, maïs, kool, boerenkool, sla, bonen, wortelen en kruiden.
Waarom erfgoedzaden planten?
Zijn er, naast het romantische idee van verbondenheid met het verleden en het bewaren van de geschiedenis, daadwerkelijke voordelen aan het planten van erfstukzaden? In één woord: ja. Het planten van erfstukzaden bevordert de diversiteit van gewassen, een praktijk die negatief is beïnvloed door het wijdverbreide gebruik van hybriden. Ook helpt het kweken van erfstukken om plantensoorten te behouden die met uitsterven worden bedreigd, wat ook belangrijk is voor het behoud van de diversiteit in de tuinbouw. Bovendien staan erfstukzaden bekend om een enorm scala aan speciale eigenschappen die volgens velen ontbreken in hybriden die zijn gekweekt voor grotere opbrengsten: waaronder subtielere permutaties van smaak, geur of kleur. En hoewel sommige erfstukzaden misschien wat meer zorg nodig hebben om te groeien, welke tuinier zou deze uitdaging niet graag aangaan voor de belofte van sappige tomaten vol subtiele smaak, of knapperige komkommers met een witte schil, of zoete erwten in een reeks delicate pastelkleuren?
Erfgoedzaden versus biologische zaden
Om een zaad officieel als biologisch te mogen bestempelen, moet het geproduceerd zijn volgens de normen die de USDA heeft vastgesteld. Dit betekent dat het afkomstig moet zijn van een plant die in biologische grond is gekweekt, waarbij alleen biologische meststoffen zijn gebruikt. Erfgoedzaden hoeven niet op deze manier geproduceerd te worden, maar veel tuinders die waarde hechten aan biologische processen willen dat deze protocollen op al hun zaden worden toegepast. Om zeker te weten wat u krijgt, controleert u het etiket op het officiële USDA Organic-symbool.
Kunnen erfgoedzaden afkomstig zijn van GGO’s?
Heirloom zaden zijn altijd non-GMO. GMO staat voor “genetisch gemodificeerd organisme” en verwijst naar planten die zijn gemanipuleerd met niet-plantaardig materiaal (zoals bacteriën) om ze bepaalde eigenschappen te geven. Door heirloom zaden te planten, zorg je ervoor dat je geen GMO’s plant. Veel tuinders en natuuronderzoekers zijn tegen het gebruik van GMO zaden , die worden gekweekt met behulp van specifieke wetenschappelijke technieken (zoals klonen) voor bepaalde kwaliteiten, maar die controversieel zijn, deels omdat ze naar verluidt negatieve effecten hebben op sommige aspecten van de landbouw.
