Met meer dan 300 irissoorten en duizenden cultivars, zou u geen moeite moeten hebben om de soorten iris te vinden die gedijen in uw tuinomgeving. Het woord “iris” komt van het Griekse woord voor “regenboog” – een toepasselijke term voor een geslacht van bloemen dat zo’n breed scala aan kleurcombinaties, bloemgroottes en vormen biedt.
Tuinders waarderen irissen vanwege hun betrouwbare voorjaarsprestaties en winterharde kracht in het landschap, zelfs in warme en droge omstandigheden. De levensduur van irissen varieert tussen de vijf en 20 jaar, afhankelijk van de variëteit. De iris is ook een prachtige bloem om in uw snijbloemenarrangementen op te nemen .
Hier zijn negen soorten irissen die populair zijn in Noord-Amerikaanse tuinen.
Inhoudsopgave
Tips voor irisverzorging
De meeste irissoorten vereisen periodieke deling van de wortels . Baardirissen zijn gevoelig voor irisboorderwormen. De Siberische iris ontwikkelt na een paar jaar een houtachtig centrum, waardoor kale plekken in het midden van de plantenkroon ontstaan. Door een iris ten minste elke drie tot vier jaar te delen, wordt de plant nieuw leven ingeblazen, worden beschadigde delen verwijderd en kunt u nieuwe planten vermeerderen.
Voor de mooiste bloei moet u het blad elke herfst afknippen .
Er zijn meer dan 60.000 cultivars van baardige irissen, vrijwel allemaal zijn het cultivars van Iris germanica. Door verschillende variëteiten te planten, kunt u een landschap creëren met elk kleurenschema dat u wenst, en als u wat herbloeiende irissen toevoegt, kunt u het hele seizoen genieten van een kleurenshow. De American Iris Society groepeert baardige irissen in verschillende onderverdelingen, waaronder de hoge baardige (hoger dan 27,5 inch) en de tussenliggende baardige (16–27 inch).
Naam: Baardiris ( Iris x germanica )
Oorspronkelijk gebied: Zuid-Europa en het Middellandse Zeegebied
De dwergbaardirisgroep omvat die cultivars van I. germanica die 8–15 inch hoog worden. Een andere onderverdeling, de miniatuurdwergen, wordt minder dan 8 inch hoog. Wat is er niet leuk aan deze kleine krachtpatsers die uw bordertuin en rotstuin verlichten ? Dwergbaardirisvariëteiten vermenigvuldigen zich snel en laten u een deel van uw tuin bevolken met een investering van slechts een paar planten. Sommige kwekers denken dat deze irissen schaduw beter verdragen dan hun standaardneven.
Naam: Baardiris ( Iris x germanica )
Oorspronkelijk gebied: Hybride, geen oorspronkelijk verspreidingsgebied
Blootstelling aan de zon: Volle zon; verdraagt halfschaduw
Bodem: Goed gedraineerd
Dwerg kuif iris
Ed Reschke / Getty Images
De inheemse dwergkuifiris heeft een speciale aantrekkingskracht op bostuinders, omdat deze het beste groeit in halfschaduw. De 6-inch hoge bloemen verschijnen van maart tot mei en trekken kolibries en bijen naar de tuin. Zorg voor zure grond die de omstandigheden van de dennenbossen weerspiegelt waar deze planten in het wild groeien. Net als de baardiris verspreidt deze soort zich via wortelstokken die kunnen worden gedeeld om nieuwe planten te vermeerderen.
Naam: Dwergkuifiris ( Iris crestata )
Oorspronkelijk gebied: Oostelijke Verenigde Staten
USDA-winterhardheidszones: 3–9
Bloemkleur: Blauw, geel, roze, paars, wit
Hoogte: 6–9 inch
Blootstelling aan de zon: Gedeeltelijke schaduw; verdraagt volle zon
Bodem: Goed gedraineerd
Soort Irissen
De spar / Evgeniya Vlasova
Het geslacht Iris omvat honderden soorten, waarvan er veel endemisch zijn voor kleine geografische gebieden en daarom niet vaak worden gekweekt. U kunt deze minder bekende variëteiten tegenkomen via kleine gespecialiseerde kwekerijen of online plantenforums waar irisverzamelaars kolonies van unieke irissen vermeerderen. Verzamel geen wilde irissen, die in hun natuurlijke habitat bedreigd kunnen zijn. Als u moeite hebt met het kweken van planten in een gebied met natte lentegrond na de winterdooi, probeer dan I. missouriensis. Tuinders in het zuiden zouden I. confusa moeten proberen , ook bekend als de bamboe-iris, die de voorkeur geeft aan vorstvrije klimaten en groeiomstandigheden die vergelijkbaar zijn met azalea’s.
Naam: Iris ( Iris spp.)
Oorspronkelijk gebied: Noord-Amerika
USDA-winterhardheidszones: verschilt per soort
Bloemkleuren: Verschilt per soort
Hoogte: Verschilt per soort
Blootstelling aan de zon: Verschilt per soort; de meeste geven de voorkeur aan zon
Bodem: Verschilt per soort
Ga verder naar 5 van 9 hieronder
Nederlandse Iris
De spar / Evgeniya Vlasova
Nederlandse irissen zijn in Nederland ontwikkeld uit oudersoorten die inheems zijn in Spanje en Marokko. Tuinders zien de kleine, eenvoudige bloemen van Nederlandse irissen, zoals de ‘Apollo’-cultivar, vaak over het hoofd, maar deze kleine variëteiten zijn goede gezelschapsplanten . Probeer ze te kweken tussen vroege slasoorten, die het verwelkende blad van de iris verdoezelen nadat ze zijn uitgebloeid. In plaats van te groeien uit wortelstokken, zijn dit bolvormige irissen. Plant de bollen diep in de herfst.
Naam: Hollandse iris ( Iris hollandica )
Oorspronkelijk gebied: Hybride, geen oorspronkelijk verspreidingsgebied
De Japanse iris is niet zo bekend als de baardiris of de Nederlandse iris, maar tuinders die grote bloemen willen, moeten ze zeker opzoeken. Sommige soorten, zoals ‘Amethyst’s Sister’ en ‘Freckled Peacock’, worden vaak hoger dan vier voet. De Japanse iris vraagt om constante vochtigheid, veel zonlicht en rijke grond, dus deze planten zouden een goede aanvulling zijn op een tuin aan een vijver of beek waar de grond nat blijft.
Naam: Japanse Iris ( Iris ensata )
Oorspronkelijk gebied: Oost-Azië, Kazachstan
USDA-winterhardheidszones: 4–9
Bloemkleuren: blauw, lavendel, roze, wit
Hoogte: 2–4 voet
Blootstelling aan de zon: Volle zon tot halfschaduw
Siberische irissen, een baardloze subgroep van irissen, zijn hybriden, voornamelijk afkomstig van twee blauwbloemige Aziatische soorten, I. sibirica en I. sanguinea. Ze bloeien iets later dan de baardige iris, wat een kleurbrug vormt naar zomerse vaste planten. In tegenstelling tot de baardige iris, waarvan het blad rattig en lelijk wordt nadat de planten zijn uitgebloeid, behoudt de Siberische iris zijn elegante golvende blad gedurende het seizoen, wat lijkt op een siergras. De Siberische iris is redelijk droogtetolerant en kan bezwijken aan kroonrot als de grond te nat is.
Naam: Siberische iris ( Iris sibirica )
Oorspronkelijk gebied: Hybride, geen oorspronkelijk verspreidingsgebied
USDA-winterhardheidszones: 3–8
Bloemkleuren: blauw, violet, paars
Hoogte: 3–4 voet
Blootstelling aan de zon: Volle zon tot halfschaduw
Deze levendige en krachtige iris heeft een waarschuwing: hij wordt in veel delen van de Verenigde Staten als invasief beschouwd, dus tuinders moeten de gele vlagiris verantwoord kweken en voorkomen dat hij ontsnapt naar nabijgelegen meren en wilde gebieden. Dit iristype verspreidt zich agressief via wortelstokken en kan het beste worden bestreden in een containertuin .
Naam: Gele lis ( Iris pseudacorus )
Oorspronkelijk gebied: Europa tot West-Siberië; Kaukasus; Noord-Afrika
USDA-winterhardheidszones: 5–9
Bloemkleur: Geel
Hoogte: 3–5 voet
Blootstelling aan de zon: Volle zon tot halfschaduw
Bodem: vochtig, leemachtig, klei
Ga verder naar 9 van 9 hieronder
Louisiana-iris
tornado98 / Getty Images
De naam Louisiana iris verwijst naar verschillende baardloze hybriden die afkomstig zijn van vijf inheemse soorten: I. fulva, I. hexagona, I. brevicaulis, I. giganticaerulea en I. nelsonii. Ze zijn niet het resultaat van kwekerijontwikkeling, maar komen van nature voor in de inheemse moerassige habitats in het gebied van de Golfkust. Deze waterminnende irissen geven de voorkeur aan milde temperaturen, vochtig lenteweer en lichtzure, zanderige grond die in dat gebied te vinden is. Sommige variëteiten zijn winterhard tot in Zone 4.
Naam: Louisiana iris ( Iris x)
Oorspronkelijk gebied: Lower Midwest en zuidelijke Verenigde Staten
USDA-winterhardheidszones: varieert per type
Bloemkleuren: blauw, paars, wit, tweekleurig
Hoogte: 12–60 inch (verschilt per hybride)
Blootstelling aan de zon: Volle zon tot halfschaduw
Bodem: vochtig, zuur
Hoe een iris te identificeren
Als u niet weet welke irissoort er in uw tuin groeit, is het lastig om de exacte soort te bepalen, aangezien er duizenden iriscultivars zijn. Maar de bloeitijd, bloemvorm, blad en groeiwijze geven u aanwijzingen over welk basistype iris u hebt. Baardirissen zijn vernoemd naar hun bloemen met een harige baard die eruitziet alsof hij zijn tong uitsteekt. Ze bloeien vroeg, tussen maart en mei, afhankelijk van uw klimaat. Dwergbaardirissen verspreiden zich snel en vormen dichte matten van blad.
De meeste baardloze irissen bloeien in juni, veel later dan de baardige iris. Hun blad is dun en grasachtig. Kuifirissen hebben een klein, verhoogd gebied in het midden van de naar beneden hangende middelste bloemblaadjes en de kleur van die kuif contrasteert vaak met de kleuren van de bloemblaadjes.
De American Iris Society omvat ook verschillende andere afdelingen en onderafdelingen van irissen naast de hier beschreven. Naarmate uw enthousiasme voor irissen groeit, wilt u misschien enkele van de meer exotische en unieke classificaties verkennen.
FAQ
Zijn alle irissen vaste planten?
Er zijn meer dan 300 soorten irissen. Het zijn vaste planten die elk jaar terugkomen.
Hoe verzorg je irissen?
Irissen moeten veel water krijgen en de meeste doen het het beste in de volle zon (dus zes tot acht uur per dag). Zodra de bloemen zijn uitgebloeid, moet u de uitgebloeide bloemen verwijderen.
Trekken irissen vlinders aan?
De iris is niet alleen mooi, maar trekt ook vlinders en kolibries aan.
